Počela realizacija kratkog lanca ishrane

Ovaj projekat je predviđen da se realizuje na teritoriji dvije lokalne zajednice koje po svom položaju pripadaju istom geografskom području. Jedna se nalazi na teritoriji Republike Srpske (Petrovac) , a druga na teritoriji Federacije BiH (Bosanski Petrovac). Za stanovništvo ruralne orjentacije, koje čini veliku većinu stanovništva ovih lokalnih zajednica, od velikog je značaja donošenje i vođenje zajedničke politike poljoprivrede i ruralnog razvoja. Prije rata ove dvije lokalne zajednice su činile jednu opštinu. Povezanost stanovništva je prirodna i sveobuhvatna.

Lokalna zajednica Petrovac-Drinić pripada izrazito nerazvijenim opštinama u Republici Srpskoj koja se nalazi u prelasku sa ruralnog na urbani način življenja. Površina je 145 km², a broj stanovnika je oko 400. Problem lokalne zajednice, kao i većine ruralnih područja, je migracija stanovništva u urbane centre, To stvara sredinu sa lošom socijalnom kartom i procentualno velikim učešćem radno neaktivnog stanovništva. U reljefnom smislu naseljeno mjesto Drinić, koje je centar opštine, sa zapadne strane je otvoreno prema Bosanskom Petrovcu, sa sjeverne strane ograničeno je Srneticom, a sa južne strane Klekovačom, a prema istoku preko Kozila otvara se put prema Potocima (Istočni Drvar) i dalje prema opštini Ribnik. U opštini ne postoje mjesne zajednice. Ukupna površina šuma i šumskog zemljišta na podrucju opštine iznosi 12 468 ha, od cega se pod šumom nalazi oko 12200 ha, ili 97,8%. Drugi resurs po znacaju na podrucju opštine Drinic, poslije šuma, je poljoprivredno zemljište i to pete i šeste klase 620 ha i sedme i osme klase 420 ha, te neplodnog zemljišta 544 ha.

Opština Bosanski Petrovac smještena je u sjeverozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine, u regiji Bosanska Krajina, u Unsko-Sanskom kantonu. Površina opštine iznosi 716,52 km². Stanovnika ima oko 7000 hiljada.Teritorija opštine se graniči sa opštinama Bihać, Ključ, Sanski Most, Bosanska Krupa i Drvar u Federaciji BiH i opštinom Drinić u Republici Srpskoj. Područje opštine organizovano je u 13 mjesnih zajednica. Teritorija grada Bosanskog Petrovca se nalazi na nadmorskoj visini 669 m/nv, okružena planinama Grmeč, Osječenica i Klekovača. Čista sredina i šumsko bogatstvo predstavljaju potencijale za razvoj turizma; pored sportsko-rekreativnog i zdravstvenog, još i lovnog i zimskog turizma. Šumsko bogatstvo na ovim prostorima predstavlja vrlo dobru osnovu za drvoprerađivačku industriju i zauzima veliko učešće u zapošljavanju lokalnog stanovništva. Od ukupne površine opštine koja iznosi 716,52 km², poljoprivredno zemljište je 29.366 ha ili 40% teritorije, dok šume pokrivaju 43.657 ha ili 58% površine opštine. Od ukupne poljoprivredne površine 20.623 ha je obradivo zemljište, a od toga 8.669 ha su oranične površine, a na voćnjake otpada oko 267ha. Poljoprivredno zemljište je rascjepkano na gazdinstva različite veličine, od jako malih, pa sve do ranije utvrđenog zemljišnog maksimuma. Teritorija opštine Bosanski Petrovac je siromašna vodom. Ovakvo stanje uslovljeno je uglavnom geološkim sastavom i reljefom. Na ovom području nema niti jednog vodotoka koji bi se mogao nazvati rijekom. Bosanski Petrovac je pod uticajem kontinentalno-planinske odnosno umjereno/kontinentalne klime. Osnovne karakteristike klime su topla i kratka ljeta, te duge i hladne zime. Srednja godišnja temperatura je 10,2C° - 11,4C° stepena. Vjetrovi karakteristični za ovo područje su bura i jugo, koji predstavljaju potencijal za izgradnju vjetroelektrana. Ovo područje je sunčano i trajanje vedrine je dosta veliko, sa godišnjim prosjekom od 1772-1970 sati, što predstavlja značajan potencijal za iskorištavanje sunčeve energije uz pomoć sunčanih kolektora.

Opštine Petrovac u Republici Srpskoj i Bosanski Petrovac u Federaciji BiH pripadaju istom geografskom području, te bi poljoprivredni proizvodi trebali bi da nose istu oznaku geografskog porjekla i povezivanje ove dvije lokalne zajednice kroz zajedničku politiku ruralnog razvoja je najvažniji strateški zadatak. Područja  ove dvije opštine, generalno gledano, su ekološki čista i nezagađena sredina, opštine su strateški opredjeljene da poduzmu sve potrebne mjere u cilju očuvanja i unapređenja ovakvog stanja.

Rješavanje problema plasmana proizvoda malih poljoprivrednih gazdinstava kroz direktan plasman proizvoda. Kao rješenje se nameće uspostava „kratkih lanaca ishrane“ gdje bi došlo do direktnog povezivanja proizvođača i kupaca. Najveći problem malih poljoprivrenih gazdinstava je upravo marketing, pakovanje i administrativno-pravne barijere. Udruživanjem poljoprivrednih proizvođača mala poljoprivredna gazdinstva trebala bi se stoga što više povezivati u zadruge, udruženja i mreže kroz koje bi mogli osigurati kvalitetnu preradu, zaštitu i brendiranje proizvoda, marketing na izvozna tržišta i slične aspekte dodane vrijednosti poljoprivrednim proizvodima. Opština Petrovac i opština Bosanski Petrovac pripadaju istom geografskom području, te zaštita geografskog porjekla poljoprivrednih proizvoda mora obuhvatati područje ove dvije opštine iz dva entiteta. Kao preduslov se nameće donošenje zajedničke politike poljoprivrede i ruralnog razvoja, te koordiniran nastup. Teritorijani pristup doprinosi boljoj prepoznatljivosti teritorije na kojoj treba delovati, ali i prepoznatljivosti učesnika u ruralnom razvoju na određenoj teritoriji. Teritorijalni pristup definisanju politike ruralnog razvoja naročito doprinosi kreiranju politike koja odražava najdublje predispozicije i mogućnosti određene teritorije. Istovremeno, takav pristup odgovara na najdublje probleme, specifične isključivo za datu teritoriju koristeći se lokalnim resursima i potencijalima. U protivnom će proces migracija dovesti do ubrzanog izumiranja ovih lokalnih zajednica ili svođenja na vikend destinacije.

Osnovni cilj projekta (u jednoj rečenici):

Uspostavljanje zajedničke politike poljoprivrede i ruralnog razvoja opština Petrovac u Republici Srpskoj i Petrovac u Federaciji BiH.

Podciljevi projekta (specifični ciljevi):

-          Povezivanje poljoprivrednih proizvođača iz Petrovca i Bosanskog Petrovca -          Promocija proizvoda, aplikanata za zaštitu geografskog porjekla, sa akcentom na petrovački sirac i basu. -          Uspostavljanje baze „Kratkog lanca ishrane“

1. Medijska promocija sa planom aktivnosti, na početku predviđa se konferencija za novinare na kojoj bi se urednici i novinari upoznali sa aktivnostima i ciljevima projekta. Od ciljnih pisanih medija izdvajamo: Krajiške novine i Press Rs. Od elektronskih medija planiramo radijsku emisiju na lokalnom radiu Bosanski Petrovac. Vijesti će se širiti putem zvaničnih opštinskih web stranica (http://www.drinic.rs.ba/ i http://www.bosanskipetrovac.gov.ba/, te na stranici udruženja http://kosidba.blogspot.com/ i Facebook stranici https://www.facebook.com/pages/Ruralni-razvoj/353049534836950  .U toku kampanje koristiće se saopštenja za javnost, konferencije za štampu i informisanje preko portala. Medijska kampanja biće propraćena i raznovrsnim štampanim materijalima i rekvizitima.
2. Promolobi informisanje ključnih aktera, predviđeno je da projektni tim pismenim putem se obrati donosiocima odluka. Prevashodno se misli na načelnike opština Petrovac i Bosanski Petrovac, te lokalnu Skupštinu, odnosno Vijeće građana. Projektni tim će predložiti smjernice za izradu zajedničke strategije i aktivno učestvovati tokom čitavog procesa do usvajanja. Pismenim putem će se projektni tim obratiti i agenciji za bezbjednost (sigurnost) hrane koja radi na dodjeli oznaka tradicionalnog ugleda i zaštiti geografskog porjekla hrane. Obratićemo se načelniku opštine Bihać i gradonačelniku Banja Luke, koji preko svojih službi trebaju izdati potrebne dozvole za promociju proizvoda na svojoj teritoriji.Nakon pismenog obraćanja slijede usmeni razgovori sa donosiocima odluka. Planiramo obaviti sve potrebne usmene konsultacije na kojima bi došlo do usaglašavanja stavova. U pripremnim aktivnostima obavljeni su preliminarni razgovori i postoji načelna saglasnost za planirane aktivnosti. Tokom čitave kampanje pored pisanja pisama i sastanaka sa pojedincima koristićemo prezentacije, internet i lobiranje, te distribuciju dokumenata.
3. Potpisivanje Memoranduma o razumjevanju između ključnih aktera, udruženje građana „Ruralni razvoj“, opština Petrovac i opština B.Petrovac. Memorandumom će biti predviđena polja saradnje i pravci djelovanja. Potpisivanje će se obaviti javno, uz prisustvo medija i većeg broja korisnika. Mjesto potpisivanja će biti u prostorijama MZ Bukovača, koja se nalazi u graničnom međuentitetskom pojasu.
4. Prezentacija vodiča projektnih aktivnosti. Nakon svih obavljenih usmenih konsultacija pristupićemo izradi Projektnog vodiča. Vodič će sadržavati svu potrebnu dokumentaciju, saglasnosti, dinamiku projektnih aktivnosti i aktere koji su uključeni. U timu za izradu projektnih aktivnosti, pored članova projektnog tima, uključićemo predstavnike dviju opština.
5. Okrugli sto na temu „ 2014 godina malih poljoprivrednih gazdinstava“, Evropska unija je prihvatila koncept podsticanja održivog razvoja ruralnih područja zasnovan na održivom ekonomskom razvoju, koji podrazumjeva povećanje životnog standarda, ali uz istovremeno očuvanje prirodnog, kulturnog i tradicionalnog nasljeđa. Na taj način se ruralni prostori u savremenoj Evropi transformišu u ekološki očuvane i kultivisane sredine, koje se sistemski opremaju komunalnom i socijalnom infrastrukturom, razvijaju održivu poljoprivredu, lokalno preduzetništvo i povezuju se sa okruženjem. Takve sredine postaju prijatne za život, privlačne za ulaganja, imaju perspektive i omogućavaju rast zaposlenosti i sve bolji standard života svojim stanovnicima. Samo planiranje sveobuhvatnog razvoja manjih ruralnih cjelina na načelima održivog razvoja pokazalo se u Evropskoj uniji kao uspješan model oživljavanja i napretka nerazvijenih ruralnih krajeva. Razvoj infrastrukture jedan je od bitnih segmenata ruralne politike, dobro razvijena infrastruktura smatra se jednim od najvažnijih preduslova ruralnog i ukupnog ekonomskog razvoja. 2014.godina je proglašena od strane generalne Skupštine Ujedinjenih nacija za godinu malih porodičnih gazdinstava. To je najava novog koncepta i pristupa u kojem bi mala poljoprivredna gazdinstva prestala biti problem, a postala šansa. Promovisaćemo razne varijante “Kratkih lanac Ishrane” gdje bi došlo do direktnog povezivanja proizvođača i potrošača, preskačući nakupce, supermarkete i ostale suvišne karike. U panel raspravu uključićemo relevantne pojedince i institucije koji konstruktivnim radom mogu doprinjeti konceptu zagovaranja.
6. Javna debata na temu: „Značaj zaštite geografskog porjekla autohtonih proizvoda: „petrovački sirac“ i „petrovačka basa“, koju će modelirati dr. Rajko Latinović, autor knjiga „Petrovački sirac i basa“ i „Život i hrana mojih predaka“ . U BiH postoji Agencija za sigurnost hrane , koja još nije brendirala niti jedan proizvod, a 155 je kandidovano od strane 32 opštine iz Federacije BiH i 22 opštine iz Republike Srpske, među kojima su  Petrovački sirac i basa. U svom programu imaju oznaku orginalnosti, oznaku geografskog porjekla i tradicionalnog ugleda hrane. Petrovački sirac i petrovačka basa su kandidovani za zaštitu geografskog porjekla. Ovu prezentaciju trteba iskoristiti da se uz prisustvo relevantnih institucija i pojedinaca ova priča aktualizira.
7. Radionica na temu: „Značaj povezivanje na horizontalnom i vertikalnom nivou u cilju korištenja sredstava ruralnog razvoja“, Najveći problem malih poljoprivrenih gazdinstava je upravo marketing, pakovanje i administrativno-pravne barijere. To su stvari koje se mogu rješiti kroz udruženja i zadruge pridržavanjem na koncept “Zajedničkog korištenja” npr., zajednički marketing, zajedničke nabavke, zajedničko korištenje kapitala, zajedničko korištenje objekata. Član je osnovna vrijednost zadruge i djelovanje zadruge mora biti usmjereno na članstvo, a ne na zadrugu, a sa druge strane jedinstvo članstva je snaga zadruge. Ovo ne podrazumjeva zadrugu po principima socijalističkih kolhoza, niti neoliberalističku zadrugu okrenutu samo profitu po principu miltinacionalnih korporacija, već zadrugu na usluzi zadrugara koji se udružuju radi zajedničkog interesa i prevazilaženja  barijera poslovnog tržišta birajući između sebe menadžment i odlučujući o potezima. Udruživanjem poljoprivrednih proizvođača mala poljoprivredna gazdinstva trebala bi se stoga što više povezivati u zadruge, udruženja i mreže kroz koje bi mogli osigurati kvalitetnu preradu, zaštitu i brendiranje proizvoda, marketing na izvozna tržišta i slične aspekte dodane vrijednosti poljoprivrednim proizvodima. Na ovoj radionici bi učestvovali službenici opštinskih službi.
8. Izrada pokretnog štanda,  predviđa zanatsku izradu štanda. Sa izradom štanda će se početi već sa početkom projektnih aktivnosti. Štand mora da zadovoljave potrebama prodaje mliječnih proizvoda i da bude mobilan. Sa početkom projektnih aktivnosti podnjeće se i potrebni zahtjevi za dozvole u opštinu Bihać i grad Banja Luku. Predviđa se da tokom sedam dana se izvrši promocija proizvoda i prezentacija koncepta „kratkih lanaca ishrane“.
9. Ulična akcija sa promocijom proizvoda. Nakon izrade štanda i dobijanja potrebnih dozvola pristupiće se promociji na kojoj će sami proizvođači prezentovati svoje proizvode uz pomoć projektnog tima. Cilj je da se kupci proizvoda upoznaju sa proizvodom, proizvođačem i svim prednostima koje pruža ovakav koncept. Pronašli bi mogućnosti da sve ove aktivnosti budu medijski adekvatno propraćene. Na web stranici udruženja bi se redovno objavljivale aktivnosti projekta.
10. Evoluacija i izvještavanje, vodiće se tokom čitave kampanje, a planirana je završna konferencija na kojoj bi prezentovali rezultate projektnih aktivnosti, aktere i njihove uloge u realizaciji. Posebno je potrebno sve pozitivne i negativne poteze pojedinaca i institucija istaći kao takve. Sva pozitivna i negativna iskustva bi sabrali i koristili u budućim kampanjama. Potrebno je da se aktivnosti na uspostavljanju „kratkih lanaca ishrane“ nastave i nakon realizacije projektnih aktivnosti.

  Projekat će se realizovati u periodu 12.05.2014-12.11.2014